Framing: Het beeld dat woorden oproepen
Het geld klotst bij pensioenfondsen tegen de plinten’: dat klinkt anders dan ‘pensioenfondsen hebben ruim voldoende buffers’. Het is een voorbeeld van framing, het meegeven van een emotionele lading aan een bericht. En als een onderwerp eenmaal geframed is, zie er dan maar weer vanaf te komen. Sarah Gagestein, framingspecialist en eigenaar van bureau Taalstrategie, legt uit hoe het werkt.
"Zodra we een interpretatie hebben die ons aanstaat, houden we op en gaan we niet meer op zoek naar een andere interpretatie."
Sarah Gagestein - framingspecialist en eigenaar van bureau Taalstrategie
Wat is een mooi voorbeeld van framing?
‘Een overbekend voorbeeld van framing is natuurlijk de plofkip, maar van iets recentere datum vond ik het woord sleepwet ook heel sterk. Dat is een ongelofelijk slimme metafoor. Die heeft volgens mij echt geholpen om de tegenstemmers in het referendum over de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten vorig jaar aan een meerderheid te helpen.
Trouwens: framing wordt echt niet alleen toegepast door mensen met wie je het oneens bent. Wilders en Trump worden er vaak van beschuldigd, tegenstanders herkennen dan de trucjes, maar Obama is bijvoorbeeld een van de beste framers ooit. Punt is: als je het met iemand eens bent, ervaar je het juist weer niet als framing.’
Is framing iets van de laatste jaren?
‘Nee, het heeft altijd al bestaan. Er wordt al decennia lang geklaagd over de verruwing van het taalgebruik en dat veel mensen zomaar wat roepen. En iedereen die communiceert, is aan het framen. Want je kunt niet frame-loos communiceren. Je geeft aan wat je vertelt altijd een lading mee, bewust of onbewust. De boodschap komt dan ook niet blanco aan. De afgelopen jaren krijgt het wel veel meer aandacht. We hebben ons heel lang laten leiden door een te groot vertrouwen in de ratio, de inhoud, de feiten. We gaan ons steeds meer realiseren dat de manier waarop we iets vertellen veel meer impact heeft dan we dachten.'