De premie wordt weliswaar leidend, maar helemaal los van de ambitie kom je niet
De grote lijnen van het nieuwe pensioenstelsel zijn duidelijk. Maar zoals vaak schuilt de duivel in de details. De komende periode liggen er tal van belangrijke ‘details’ op de bestuurstafel. Om bestuurders te helpen bij het maken van de juiste keuzes publiceren we een serie blogs waarin onze specialisten verschillende onderwerpen uitlichten. Deze keer bespreekt Jeroen Röder, hoofd Pensioen Juridische Adviesgroep bij Blue Sky Group, de belangrijkste details rond de vertaling van ambitie naar premie.
Van ambitie naar premie
Van oorsprong was de DB-regeling, waarbij de toe te kennen aanspraken voorop staan, de norm. De premie blijft hierbij bescheiden op de achtergrond. Met de komst van de (C)DC-regelingen en afspraken over een gemaximeerde premie is de premie al een nadrukkelijker onderdeel van de pensioenregeling geworden. Een verdere kanteling in de manier van denken heeft uiteindelijk geresulteerd in dit nieuwe pensioenstelsel, waarbij de premie een nog prominenter onderdeel van de afspraken over pensioen wordt. Maar de deelnemer wil wel graag weten hoe hoog de pensioenuitkering gaat worden. Helemaal los van de ambitie kom je dus niet. Dat blijft ambivalent en leidt ook in het nieuwe stelsel tot een spanningsveld.
Een weg met valkuilen
Tenzij de sociale partners op voorhand harde afspraken maken. Die afspraken moeten behoorlijk gedetailleerd zijn. Werkgevers en vakbonden beginnen met het formuleren van een pensioendoelstelling waaruit de hoogte van de premie volgt. Die premie is de arbeidsvoorwaardelijke toezegging die de werkgever doet. Toch kunnen in de weg van doelstelling naar premie nog valkuilen zitten. De duivel zit ook hier in de details.
Een complexe cocktail
Bij het vaststellen van de premiehoogte spelen tal van variabelen en niet direct zichtbare ingrediënten een rol. Denk aan de risicohouding per leeftijdscohort en het daarmee samenhangende beleggingsbeleid. Deze bepalen de hoogte van het pensioen dat uiteindelijk met de ingelegde premie kan worden gehaald. Ook de bijdrage aan de solidariteitsbuffer beïnvloedt de uitkomsten. Worden de risicopremies voor partnerpensioen, wezenpensioen en arbeidsongeschiktheidsregelingen apart in rekening gebracht? De uitvoeringskosten voor het pensioenfonds, die niet in de toe te zeggen premie hoeven worden meegenomen, zullen ook een significante rol spelen in de uiteindelijke kosten van de pensioenregeling. Last but not least zal duidelijk moeten zijn of een deel van de premie nodig is als financieringsbron voor een eventuele compensatie van het verschil in uitkering als gevolg van het pensioenakkoord. Hiervoor zal afstemming met het pensioenfonds nodig zijn. Zo zijn er veel details om rekening mee te houden.
Toetsen of de premie nog toereikend is
Als de premie eenmaal is vastgesteld is dit de arbeidsvoorwaardelijke toezegging. Vervolgens moeten sociale partners regelmatig toetsen of de toegezegde premie toereikend is voor de geformuleerde pensioendoelstelling. Dat kan met de Uniforme Rekenmethodiek (URM), die deelnemers inzicht biedt in de koopkracht en risico’s die samenhangen met hun pensioenopbouw. Met veranderende parameters en een aangepaste scenarioset kan dan zomaar blijken dat het te behalen pensioenresultaat lager of hoger is dan wat partijen oorspronkelijk voor ogen stond.
Al bij aanvang goede afspraken nodig
Het kan dan twee kanten op. Laten partijen de premie écht leidend zijn of moet toch de pensioendoelstelling leidend zijn? De gevolgen van beide mogelijkheden laten zich eenvoudig raden. Spreek je af dat het doel leidend is, dan moet de door de werkgever te betalen premie mogelijk omhoog. Of omlaag in een zonnig scenario. Is de premie leidend en valt daar niet aan te tornen, dan is de kans reëel dat de pensioendoelstelling uiteindelijk niet wordt gerealiseerd. Om te voorkomen dat in de toekomst de pensioendoelstelling en de premie op gespannen voet komen te staan, zijn dus al bij aanvang goede afspraken nodig.
Basisafspraak, inclusief alle details
Voer je die discussie niet op voorhand, dan duikt die op een later tijdsstip alsnog op. Wat doe je dan, als blijkt dat premie en doel uit balans raken? Het is aan de arbeidsvoorwaardentafel om daar eventueel consequenties aan te verbinden. Het tijdig uitwerken van zo’n basisafspraak, inclusief alle consequenties en details, voorkomt ingewikkelde discussies met het mes op tafel in de toekomst.