Sommige pensioenfondsen zijn opeens méér gelijk dan andere
De grote lijnen van het pensioenakkoord zijn duidelijk. Maar zoals vaak schuilt de duivel in de details. De komende periode liggen er tal van belangrijke ‘details’ op de bestuurstafel. Om bestuurders te helpen bij het maken van de juiste keuzes publiceren we een reeks blogs waarin onze specialisten verschillende onderwerpen uitlichten. Deze keer bespreekt Jeroen Röder, hoofd Pensioen Juridische Adviesgroep bij Blue Sky Group, de belangrijkste details rond ondernemingspensioenfondsen en de solidariteitsreserve.
Alle dieren zijn gelijk, maar sommige dieren zijn méér gelijk dan andere. Dit decreet zorgde voor de eerste haarscheuren in de pasverworven solidariteit tussen de boerderijdieren in de fabel Animal Farm van George Orwell. Juist als het om solidariteit gaat – de kern van pensioen – lijken sommige pensioenfondsen in het nieuwe stelsel ineens méér gelijk dan andere te worden.
Deze wonderlijke ontwikkeling doet zich voor in de voorgestelde aanpassing van de Wet Verbeterde Premieregeling (WVP+). In het pensioenakkoord hebben pensioenfondsen de keuze tussen de WVP+ en het nieuwe pensioencontract. In dit laatste contract is de solidariteitsreserve, een middel om risico’s tussen generaties beter te delen, verplicht. Bij de WVP+ is de solidariteitsreserve optioneel voor de bedrijfstak- en beroepspensioenfondsen. Die optie is er echter niet voor onder meer de ondernemingspensioenfondsen. Dat is een merkwaardige scheidslijn, want van oudsher kunnen bedrijfstakpensioenfondsen en ondernemingspensioenfondsen eenzelfde solidariteit bieden aan hun deelnemers.
Het onderscheid tussen pensioenfondsen
De verklaring voor dit onverhoedse onderscheid lijkt te zijn dat bedrijfstakpensioenfondsen de solidariteitsreserve nodig hebben om de verplichtstelling in leven te houden. En dat het openstellen aan andere pensioenfondsen de verplichtstelling op de tocht zou zetten. Een nadere onderbouwing hiervoor ontbreekt echter. Het kunnen toepassen van een solidariteitsreserve zou een logisch onderscheidend element zijn tussen pensioenfondsen en verzekeraars, maar niet tussen pensioenfondsen onderling. De mogelijkheid om te kunnen kiezen voor een solidariteitselement bij de toepassing van de WVP wordt zo op voorhand aan ondernemingspensioenfondsen ontzegd.
Draaiknoppen voor evenwichtige resultaten
Daarmee wordt de weg naar WVP(+) nodeloos moeilijk gemaakt voor het ondernemingspensioenfonds bij de overgang naar de nieuwe pensioenwereld. Je beschikt als fonds over een aantal knoppen om aan te draaien voor evenwichtige resultaten voor alle leeftijdscohorten. De solidariteitsreserve kan dan net die ene knop zijn die ervoor zorgt dat je als ondernemingspensioenfonds naar de WVP+ kunt, in plaats van dat je naar het nieuwe pensioencontract moet. Daarnaast blijft het een principieel ingewikkelde kwestie als de wetgever een bepaald type pensioenfonds een instrument op het gebied van solidariteit opeens ontzegt.
Dwang of kostbaar herverzekeren
Bovendien kan de solidariteitsreserve een rol spelen bij een verdeling van de risico’s bij de pensioensoorten die op basis van risicodekking worden toegezegd. Zo zijn er plannen om voor te schrijven dat het nabestaandenpensioen geheel op risicobasis wordt geregeld. Het toepassen van een solidariteitsreserve kan hierbij mogelijk voorkomen dat hiervoor een (dure) herverzekering moet worden afgesloten. Maar ook andere risicopremies en (uitvoerings)kosten zouden goed via deze solidariteitsreserve kunnen lopen.
Redenering is moeilijk te volgen
Dat de solidariteitsreserve optioneel is voor het bedrijfstakpensioenfonds is ook qua redenering moeilijk te volgen. Als een solidariteitsreserve nodig is om onderscheidend te zijn en daarbij de verplichtstelling ondersteunt, dan zou het logisch zijn om deze ook verplicht te stellen voor verplichtgestelde bedrijfstakpensioenfondsen. In dat geval kan de solidariteitsreserve ook als optioneel worden toegestaan aan ondernemingspensioenfondsen. Het onderscheid tussen beide typen pensioenfondsen blijft ook in dat geval bestaan, maar de solidariteit blijft voor beide typen binnen handbereik. Daarmee blijft de kern van pensioen behouden en zijn sommige pensioenfondsen niet opeens meer gelijk dan andere.